صنعت لیزینگ؛ راهکار فراموش‌شده برای نجات تولید
عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه صنعت لیزینگ در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأمین مالی شناخته می‌شود، اما در ایران این صنعت همچنان مورد بی‌مهری قرار گرفته است، گفت: لیزینگ‌ها بانک نیستند، اما می‌توانند ناجی واحدهای صنعتی باشند.
به گزارش پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، علیرضا زارعی، با انتقاد از عدم توجه کافی به حوزه لیزینگ وکارکردهای اثربخش و مثبت آن، اظهارداشت: لیزینگ‌ها می‌توانند راه نجاتی برای صنایع کوچک و متوسط باشند؛ اما متأسفانه، این ابزار مالی به‌درستی شناخته نشده است. امروز در بسیاری از کشورهای پیشرفته، تولید بدون حمایت لیزینگ‌ها تقریباً غیرممکن است. شرکت‌های کوچک و متوسط که توان مالی کافی برای خرید تجهیزات یا تأمین مواد اولیه ندارند، از طریق لیزینگ وارد فرآیند تولید می‌شوند. لیزینگ‌ها، برخلاف بانک‌ها، ساختاری انعطاف‌پذیرتر دارند و متناسب با نیازهای بنگاه‌های اقتصادی عمل می‌کنند. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، از صنعت لیزینگ به‌عنوان یک بخش کلیدی در رشد تولید یاد می‌شود.
وی ادامه داد: در ایران هنوز این واقعیت درک نشده و لیزینگ‌ها نه‌تنها مورد حمایت نیستند، بلکه اغلب درگیر قوانین و محدودیت‌های دست‌وپاگیری هستند که کارایی آن‌ها را کاهش می‌دهد. نتیجه این رویکرد، تضعیف واحدهای تولیدی کوچک و متوسطی است که می‌توانستند با حمایت لیزینگ‌ها رشد کنند.
عضو اتاق بازرگانی ایران به تفاوت میان لیزینگ‌ها و بانک‌ها اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که در کشور ما وجود دارد، این است که لیزینگ‌ها را با بانک‌ها مقایسه می‌کنند. در حالی که این دو ساختار کاملاً متفاوتی دارند. بانک‌ها در حوزه تأمین مالی کلان و پروژه‌های زیرساختی باید فعالیت کنند، اما لیزینگ‌ها برای حمایت از بخش خرد طراحی شده‌اند. مقایسه این دو، همانند مقایسه کارخانه فولادسازی با یک کارگاه تولیدی کوچک است.
زارعی افزود: اگر بانک‌ها روی پروژه‌های ملی و زیرساختی تمرکز کنند و لیزینگ‌ها در بخش خرد و واحدهای تولیدی کوچک ورود کنند، توازن اقتصادی بهتری شکل خواهد گرفت. اما در حال حاضر، بانک‌ها به‌جای حمایت از پروژه‌های بزرگ، به سمت تسهیلات خرد رفته‌اند و همین امر باعث شده است که لیزینگ‌ها عملاً کنار زده شوند.
این فعال اقتصادی همچنین به اهمیت ایجاد لیزینگ‌های تخصصی در صنایع مختلف اشاره کرد و گفت: در بسیاری از کشورهای جهان، لیزینگ‌ها به‌صورت تخصصی فعالیت می‌کنند لذا اگر بتوانیم لیزینگ‌های تخصصی را در بخش‌های مختلف و مورد نیاز توسعه دهیم، هم تولیدکنندگان از حمایت لازم برخوردار می‌شوند و هم مصرف‌کنندگان می‌توانند با شرایط بهتری کالاهای موردنیاز خود را تهیه کنند.
وی تأکید کرد: مثلاً یک واحد تولیدی کوچک که نیاز به تجهیزات جدید دارد، نمی‌تواند از بانک وام بگیرد، چون شرایط سخت و نرخ بهره بالا، او را از این کار منصرف می‌کند. اما اگر یک لیزینگ تخصصی برای ماشین‌آلات صنعتی وجود داشته باشد، این واحد تولیدی می‌تواند تجهیزات موردنیاز خود را از طریق لیزینگ تأمین کرده و در یک دوره مشخص بازپرداخت کند. این همان چیزی است که در کشورهای صنعتی اتفاق می‌افتد.
عضو اتاق بازرگانی با اشاره به اینکه کشورهای توسعه‌یافته، اهمیت لیزینگ را درک کرده‌اند و از آن به‌عنوان ابزاری برای افزایش تولید و کاهش وابستگی به بانک‌ها استفاده می‌کنند، افزود: ما در شرایط اقتصادی فعلی، نیازمند ابزارهای نوین تأمین مالی هستیم. لیزینگ یکی از این ابزارهاست که در صورت حمایت و توسعه، می‌تواند به رشد تولید، اشتغال‌زایی و بهبود شرایط اقتصادی کمک کند. دولت باید نگاه خود را به این صنعت تغییر دهد و بسترهای لازم را برای فعالیت گسترده‌تر آن فراهم کند.
زارعی اظهار داشت: همایش ملی صنعت لیزینگ، که ۲۸بهمن ماه سال جاری برگزار خواهد شد، فرصتی ارزشمند برای تبیین جایگاه کلیدی لیزینگ‌ها در پویایی اقتصادی و صنعتی کشور فراهم می‌آورد. این گردهمایی نه‌تنها زمینه‌ای برای بررسی عمیق‌تر ظرفیت‌های صنعت لیزینگ ایجاد می‌کند، بلکه می‌تواند نگاه سیاست‌گذاران را به ضرورت بهره‌گیری از راهکارهای نوین تأمین مالی، معطوف سازد.